الـكرد والمعـارضـة
السـوريـة*
ترجمة النص
الكردي
السـادة الحضـور ...
تحيــةً واحتـراماً ...
معروف بأنه في ظل حكم نظام البعث على مدى 49 عام بقي
الشعب السوري بكرده وعربه محروماً من ألفباء الديمقراطية وحقوق الإنسان ، وكذلك
استمرار الشوفينية والعنصرية حيال الشعب الكردي وبقاء السياسة الرسمية القاضية
بإنكار الوجود الكردي معمولاً بها .
إن القمع والتمييز بمختلف أشكاله الخفية والظاهرة في
حياة المجتمع على قدم وساق ، مما يدفع الشعب السوري برمته إلى شعورٍ مؤلم وقلق
عميق .
إن قلق ومعاناة الكرد ليس فقط حيال ما يجري من قمعٍ
وسفكٍ للدماء في بعض المناطق السورية ، بل وكذلك حيال ضبابية قوى المعارضة السورية
وما تعانيه من تناقضات وعدم تآلف ، فبقدر إظهارها في الإعلام العربي والعالمي ،
بقدر ما تعاني من خلافاتٍ وأمراضٍ مزمنة ومؤسفة ، مردها في الأساس التشوه الذي
أصاب المجتمع وحياة وتطور القوى السياسية عبر السنين الطويلة من تسلط حزب البعث ،
حيث من الوارد والمحق أن يكون للكرد أيضاً عنواناً سياسياً وممثلية خاصة تليق بهم
، لتواكب متطلبات المرحلة والعصر . في هذا السياق كان انعقاد المؤتمر الوطني
الكردي في سوريا في شهر تشرين الأول من العام المنصرم ضرورة تاريخية ، وإن تعرضته
ملاحظات وانتقادات من الواجب الحرص عليه والعمل معاً لتطويره .
* في الآونة الأخيرة أقدمت أحزاب الحركة الوطنية الكردية
في سوريا صاحبة الدعوة لانعقاد المؤتمر الوطني ذاك ، على اتخاذ قرارها بتعليق
عضويتها في أطر المعارضة العربية – السورية ، وذلك إنسجاماً مع توصيات وتوجهات
المؤتمر من جهة ، وخطوة صوب تحقيق تلاقي ووحدة الموقف والصف بغية بلورة ممثلية
قادرة على الدفاع عن قضية شعبٍ مغبون من جهةٍ ثانية .
* ومن الأهمية بمكان ألا يستشف من خطوةٍ كهذه ، بأن
الحركة الكردية في سوريا تدير ظهرها للمعارضة السورية أو تسد طرق وسبل التعاون
والتنسيق مع قوى المعارضة العربية السورية ، بل الهدف من وراء هذه الخطوة هو تآلف
وتوحيد الصف الكردي السوري لتجنب الانجرار وراء عناوين وشعارات بعض أوساط المعارضة
السورية والتحول إلى مطية لأجنداتها من جانب ، ولتتمكن الممثلية الكردية باسم
المجلس الوطني الكردي في سوريا المنبثق عن المؤتمر ، من أداء دورٍ إيجابي بناء
ونشط في تقريب وجهات نظر قوى المعارضة السورية وتآلفها ووحدتها وفق تعامل ديمقراطي
مسؤول من جانب آخر .
السـادة الحضـور ...
إن أرشيف وتاريخ حياة سوريا السياسية يظهر بجلاء بأن
الكرد ومنذ عام 1957 شكلوا الكتلة السياسية الوحيدة التي انفردت في طرح وإبراز
مصطلح الديمقراطية ومفهوم حقوق الإنسان في سوريا والدفاع عنها بلا تردد ، في وقتٍ
كان فيه اليسار واليمين في الوسط العربي بدءاً بالحزب الشيوعي مروراً بالإخوان
المسلمين وصولاً إلى حزب البعث ... الخ ، يتجنبون وينأون بأنفسهم من إيراد مفهوم
الديمقراطية ومعاني حقوق الإنسان في برامجهم النظرية والعملية على أرض الواقع في
سوريا ، مما جعلت الحركة السياسية الكردية تناضل وتجهد وسط مناخ وظروف في غاية
المشقة والصعوبات ، وواصلت نضالها العادل ولاتزال ، حيث ذاق الآلاف من المناضلين
الكرد السوريين عذاب السجون والمحاكم الصورية ، وشُرد عشرات الألوف منهم ، ناهيك عمن
ذهبت أرواحهم ضحايا شهداء ، دفاعاً عن الكرد وقضية الديمقراطية وحقوق الإنسان في
سوريا .
* إن حقيقة الوجود الكردي وحراكه السياسي في سوريا – في
الأمس واليوم – تبقى تشكل معارضة قائمة بذاتها حيال القمع وغياب الديمقراطية
وسياسة الإنكار المعتمدة لدى أنظمة الحكم ، وبالتالي فإنها أي الحركة الكردية ،
ليست معارضة موسمية ، حيث يبقى الهدف هو تحقيق تغيير حقيقي واسع وشامل في الوضع
السوري القائم الذي بات اليوم هذا التغيير يشكل ضرورة مجتمعية – تاريخية ، لبناء
سورية جديدة على قاعدة إزالة وتفكيك أسس وبنية نظام الحزب الواحد ، وذلك تلبيةً
لمطلب ومصالح الشعب الكردي بقدر ما يلبي ويجسد مصالح ومطلب الجمهور السوري عموماً
.
* إلا أن تحقيق هذا التغيير المنشود ، بقدر ما يكون
سلمياً ، بقدر ما يكون في صالح وخدمة الكرد والعرب ومختلف ألوان الطيف السوري ،
وعلى هذا الأساس ، فإن المطلب العاجل هو وقف سفك الدماء ودوامة العنف قبل أي
اعتبار آخر .
وأما سيناريوهات تدخل عسكري خارجي تحت أي غطاء كان ، فإنه
يحمل في طياته مزيداً من إراقة الدماء والكره والعداوة وأعمال القتل ، لينتشر ويعم
الفوضى سائر أنحاء سوريا وأطيافها المجتمعية .
إزاء ملامح هذا الخيار المدمر والمنبوذ ، فإن الحركة
الكردية صاحبة موقف ودور تاريخي يتجسد بتمسكها الثابت بالمنهج السلمي ومبدأ
اللاعنف ، ورفض كافة أشكال ودعوات العسكرة وتسليح المنتفضين الذي لا ولن يصب في
خدمة مصلحة ومستقبل الشعب السوري .
* على صعيد آخر ، من الأهمية بمكان ، ضرورة تفهم وإدراك
خصوصية الوضع الكردي في سوريا ، والتنبه حيال التوزع الديمغرافي – الجغرافي
السكاني – للمناطق الثلاث ( جبال الكرد – عفرين ، كوباني عين العرب ، الجزيرة )
على تخوم معينة من الحدود الدولية السورية التركية البالغة طولها 910 كم ، وكذلك
الأبعاد الحيوية لموقع سوريا على ضفاف شرق البحر المتوسط ، مما يحمل الحركة
الكردية على وجوب التحلي بالحذر واليقظة ، كي لا يقع الكرد ضحية تجاذبات وألاعيب
السياسة الدولية التي من العبث الثقة بها أو الرهان عليها من قريب أو بعيد .
* وليكون واضحاً للجميع بأن حالة المخاض وغليان الوضع
القائم جراء الأزمة الشاملة الاستثنائية والخاصة التي تعيشها سوريا منذ أحد عشر
شهراً ، ويقع يومياً عشرات القتلى ومئات الجرحى والمعتقلين ، لا شك بأن نظام البعث
وحكم نمطية الحزب الواحد – موديل شاوشيسكو – يتحمل كامل المسؤولية ، وإن التعنت
وكافة أشكال التشدد والقمع ومصادرة الرأي الآخر أياً كان مصدره ، لا ولن يفسح
الطريق أمام بلورة حلٍ سياسي للأزمة ، وفي هذا الصدد فإن الكرد كما في الأمس
واليوم ، ينبذون لغة التحريض وخطاب التهييج ، وذلك درءاً لمخاطر التشدد والإرهاب ،
حيث أن الغالبية الساحقة من الكرد في سوريا يرون بأن استخدام وتجيير مشاعر الدين
والمعتقدات لأغراض السياسة والمصالح الآنية ، أمرٌ شائن ، غير مقبول وموضع قلق ،
حيث أن الانزلاق وراء هكذا سياق لا يهدد أو يجرح وحدة وتآلف المجتمع السوري فحسب ،
بل ويسد الطريق أمام التغيير الديمقراطي المنشود ، ويجعل إيجاد حلٍ للمسألة
القومية للشعب الكردي أمراً بعيد المنال.
* إن حقيقة تركيبة اللوحة المجتمعية للشعب السوري لا
تتمثل فقط بوجود قوميتين رئيسيتين ، العربية والكردية في ثناياه ، بل ثمة تململ
ونزعات باتجاه إسلام سياسي سني ، علوي ، درزي وإسماعيلي ، إلى جانب الطابع الخاص
للأخوة المسيحيين ، ناهيك عن مسعى إحياء العشائرية وما إلى هنالك من ظواهر لاوطنية
... حيث أن الكرد في هذا الإطار ومن خلال مواقعهم وثقلهم الشعبي وحراكهم السياسي
المتزن والمتنامي ، يشكلون رافعة أساسية في حماية وحدة الوطن السوري ، وهذا ما
يخدم حياة ومصلحة الشعب الكردي وحلّ قضيته القومية الذي لطالما يكمن في إطار وحدة
البلاد وحياةٍ ديمقراطية ، حياةٍ تصان فيها حرية وكرامة الإنسان ، وتحترم حقوق
الشعوب والقوميات على قاعدة نبذ التمييز وإحلال المساواة .
ختاماً ، نتقدم بجزيل الشكر والامتنان لمقام رئاسة
وحكومة إقليم كردستان العراق على استضافتها لهكذا كونفرانس ، وكذلك لجهود لجنته
التحضيرية .
النصر والنجاح لقضية السلم والحرية والمساواة ...
لقضية الشعب الكردي العادلة ...
حلب 26/1/2012
أخوكم
محي الدين
شيخ آلي
سكرتير حزب
الوحـدة الديمقراطي الكردي في سوريا ( يكيتي )
==================
* النص الكامل للكلمة التي كان قد تم توجيهها إلى
كونفرانس الجالية الكردية السورية في الخارج والذي انعقد في أربيل – عاصمة إقليم
كردستان العراق في 28 – 29 /1/2012 ، وسلمت في حينه إلى ديوان الرئاسة لتكون من
وثائق الكونفرانس .
Kurd
û rikebiriya Sûriyayê *
Beşdarên birêz …
Silav û rêz …
Tête zanîn ku , di siha karbedestiya rijîma Be'is de , eve 49 salin ku
gelê Sûriyê bi kurd û erebên xwe ve , ji Alfebeya demokrasiyê û mafên mirovan
bêpar e . Bi ser de jî , di derbarey gelê kurd de , nijadperestî , şoventî û
siyaseta fermî ya înkarkirina hebûna kurd her li dar e .
Newekhevî , tund û tûjî , çi bi dizî çi aşkere , di jiyana civaka Sûrî
de , bi gelek şêweyan rû daye û dide , lewre jî gelê Sûriyê serûber bi êş û
xeman hestedar e .
Di dema îro de , xemgîniya gelê kurd li Sûriyê , li beramber û di
çerçewa tabloya Sûriyê de , ne tenê ji ber tund û tûjî û berdewamiya
herikandina xwînê li hinde herêmên Sûriyê ye , lê belê , ji ber mijdarî ,
nakokî û nelihevkirina hêzên rikebiriya Sûriyê ye jî .
Rikebiriya Sûrî çendî di Medya erebî û ya cîhanî de tête binavkirin û
rengdan , lê mixwabin ewqas jî di hundirê xwe de nexweşî , nakokî û nelihevî ye
, ji ber ku , jiyan û pêvajoya hêzên siyasî di hundir civaka Sûrî , di siha
desthilatdariya parta Be'is de , li dirêjahiya ewqas sal , têra xwe hatiye
jihevxistin û pişaftin , lewre jî mafê kurda ye jî , ku di qonaxeke weha de ,
xwedî navnîşaneke siyasî , nûnertiyeke serbixwe û li gor demê bin .
Di vî warî de , lidarxistina kongira nîştimanî ya kurd li Sûriyê di meha
Tişrîna yekê sala borî de , pêwîstiyeke dîrokî bû , û çendî têbîn û rexne hebin
, divê bête parastin , da em karibin bi hev re nûjen bikin .
Partiyên tevgera nîştimanî ya kurd li Sûriyê yên ku , li ser daxweza wan
, ew kongireya hatibû lidarxistin , li vê dawiyê , li gor biryara kongir û
civata fermî ya serkirdayetiya Encûmena nîştimanî ya kurd , biryar dabûn ku ,
endametiya xwe di çerçeweyên hêzên rikebir a erebî-Sûrî de bidin rawestandin û
jê vekêşin , da ku partiyên kurd li hev dû vegerin û bi yekrêzî bi hev re ,
xwedî helwest , bi rû , û kesayetiyeke serbixwe bin , da karibin nûnertiya gelê
xwe yê xêrnedî bikin .
Ev gava he , divê neyê fêmkirin ku – xwedê giravî – tevgera kurd li
Sûriyê berê xwe ji rikebiriya Sûriyê diguhêre , û deriyên hevkarî û piştevaniyê
digel hêzên rikebir ên erebî Sûrî hatine girtin . Armanc û pêdivî ewe ku , di
pey vê gavê re , rê li ber nelihevî û dubendîtî di çerçewa tevgera kurd de bête
birîn , û kurd li Sûriyê di helwest û çalakiyên xwe de , ne belawela bin , û di
bin kartêkirina nav û durişmên hinde hêzên rikebiriya Sûrî de , bi erzanî
nebine berdevik û karmend . Li hêla dî armanc ewe ku , nûnertiya tevgera siyasî
ya kurd bi navê Encûmenî nîştimanî kurd li Sûriya , çi li hundir û çi li derve
, bêtir bi roleke zîrek û erênî rabe , û di berhevhatin û lihevkirina hêzên
rikebiriya Sûriyê de , xwedî rol û helwesteke berpirsiyar û demokratîk be .
Beşdarên birêz ….
Di Arşîf û dîroka jiyana siyasî ya Sûriyê de , li sala 1957 -an , kurd
yekemîn hêzî siyasî tenha bi tenê bûn ku , partiya wan peyva demokrasiyê bi kar
aniye , lê bûye xwedî , û di ber de ta nuha xebitiye … Çep û rastê ereb , çi
partiya komonîst , çi Îxwan mislimîn û Be'is … hwd , peyva demokrasiyê , hevok
û wateya mafên mirovan , ne di bîr û pirogramên wan de bûn , loma jî , tevgera
siyasî ya kurd bi dijwarî û di heyameke zor zehmet de xebata xwe domandiye û
her dê bidomîne . Bi hezaran camêr ketine zîndanan û bi deh hezaran koçber bûne
, ji bilî yên ku jiyana xwe ji dest dane , hatine kuştin û di ber kurdperwerî ,
demokrasî û mafên mirovan de , bûne Şehîd .
Rastiya hebûna kurd li Sûriyayê bi tevgera wan a siyasî ve , duh jî û
îro jî , li beramber nebûna demokrasiyê û siyaseta fermî ya rijîmên dewleta
Sûriyê rikebirî bi xwe ye , û ne rikebiriyeke demsalî ye . Lewre jî ,
guhartineke rastî , berfireh û tevahî di rewşa Sûriyê de , daxwaz û pêwîstiyeke
civakî û dîrokî ye , da ku stûn û bingehên rijîma tekpartî ji holê rabe , û
Sûriyeke nû riya xwe bibîne . Eve daxwaz û berjewendiya gelê kurd e , weke çawa
daxwaz û berjewendiya tevahiya xelkê Sûrî ye . Lê , pêkanîna vê guhartinê ,
çendî aştiyane be , ewqas kurd û ereb û hemî çûknetew û rengên dî li karê ne ,
lewre jî , daxwaza lezgîn ewe ku , pêşî xwînrijandin raweste , û ew sînaryoyên
destêwerdana leşkerî di bin çi perdê de dibe bila bibe , ger bête holê , xwîn
dê bêtir biherike , çavsorî , dijatî , kuştin , tevlihevî , talan û alozî , li
seranserî herêm û civaka Sûrî , dê bêtir belav bibe . Di vê pêvajoyê de ,
tevgera siyasî ya kurd xwedî helwest û roleke dîrokî ye ku yekcar û yekser ,
rêbaza aştiyane diparêze , û şêweyên leşkerî serûber napejirîne û nabîne ku
çekdarkirina xelk û kesên serhildêr , wê di xizmet pêşeroj û berjewendiya gelê
Sûrî de be .
Li hêla dî , divê bête zanîn ku , taybetmendiya rewşa kurd li Sûriyê ,
nemaze di warê dîmografî û jihevcudabûna hersê herêman ( Çiyayên Kurdaxê –
Efrîn , Kobanî , Cizîrê ) di tixûb û sînorê Sûriya – Turkiya ya navdewletî de ,
li dirêjahiya 910 KM , û taybetmendiya cîgehê Sûriyê li rojhilatî behra Sipî ,
dihêle ku tevgera kurd bêtir hişyar be , da ku bi hêsanî , kurd nekevine zikê
pîlan û xefkên siyaseta navnetewî ya ku bawerî pê zehmet û tehlûke ye .
Astengî û rewşa zor taybet û awarte , ya ku Sûriya eve 11 heyvin tê de
dijî û dikele , rojane bi dehan kuştî , birîndar û bi sedan girtî dibine qurban
…. hwd , bê guman rijîma Be'is , karbedestiya sîstema yekpartî – modêla
Şawşêsko – di ber de berpirsiyar e , û segermî , tund û tûjî – ji kîjan hêlê de
dibe bila bibe – wê tu caran rê li ber çareseriyeke siyasî veneke . Di vî warî
de , kurd duh jî , îro jî , ne bi gurkirin , tund û tûjî yê re ne .
Bikaranîna hestên dîn-deyanetê , bona siyaset û berjewendiyan , li ba
piraniya kurdan li Sûriyê , ciyê şermezarî û xemgîniyê ye , ji ber ku ev yeka
he , netenê yekîtiya civaka Sûrî birîn dike û ji hev dixe , lê belê , rê li ber
guhartina demokratîk û çareserkirina pirsa netewî ya gelê kurd dixetimîne .
Rastiya tabloya civakî ewe ku gelê Sûrî , ji bilî pirsa herdu netewayetiyên
sereke , erebperwerî û kurperwerî , dixuyê ku mijûlbûn û gizgizî bi hêla pirsa
mislmantiya Sunnî , Elewî , Durzî û Îsma'îlî , ji bilî taybetmendiya rewşa
biraderên Fille ve , tête xebitandin , digel navnîşanên dî mîna Eşîrperstiyê …
hwd . Kurd di vê derbarê de , bi siyaset û helwestên xwe , bi giranî û
çalakiyên xwe yên pîvayî , bûne stûneke bingehîn di parastina yekîtiya Sûriyê
de , ji ber ku , bawerî her li cî ye ku , parastina jiyan û berjewendiya gelê
kurd û çaraserkirina pirsa wî ya netewî , her dê di çerçewa yekîtiya Sûriya û
jiyaneke demokratîk de be , jiyaneke ku mafên mirovan tê de bêne parastin û
binpê nebin , rûmet , azadî , maf û wekheviya gelan bêne rêzgirtin .
Li dawî , supasî digel rêz û hurmet ji serokatî û hikûmeta herêma
kurdistanê re , ku karîbûn rê bidine lidarxistina konferanseke weha , û jê re
piştgir bin . Supasî digel rêz û hurmet ji kar û barên komîta amedekar re .
Serkeftin ji doza Aştî , Azadî û Wekheviyê re …
Ji doza gelê kurd a dadmend re …
Birayê we
Mihyedîn Şêx Allî
Sekretêrê parta yekîtî ya demokrat a kurd li Sûriyê
Heleb 26.01.2012
============================
* Gotina ku ji Konferensa kurdên Sûriyê li derve re birêbûye , yê ku li
Hewlêr ê – Kurdistana Îraqê hatiye girêdan di 28 – 29 . 01 . 2012 an de , û wa
hîngê ketiye destê dîwana serokatiyê da ku bibe ji belgeyên konferans .